zaterdag 15 december 2007

Nabrander over 'Vrouwen -- o, wat een edele schepselen!

Meredith_3_1 De reacties op mijn logje Vrouwen -- o, wat een edele schepselen! (klik) verdienen, zoals reeds aangekondigd, een nabrander.

Ik heb de passage in kwestie gekozen, omdat zij kenmerkend is voor George Meredith: zijn scherp psychologisch inzicht en zijn volstrekt unieke stijl of, zoals de beeldend kunstenaars wel zeggen, zijn eigen handschrift. Hij is wel afgeschilderd als duister en zelfs chaotisch. Dat lijkt me lelijk overdreven. Vaak moeilijk -- ja, dat wel. Je moet bij hem niet zelden zorgvuldig lezen. Maar dat vind ik eerder een pluspunt van formaat, want het verhoogt het genot. Wie geen moeite wil doen, kan nog altijd de tijd doodslaan met Heleen van Royen.

In de aangehaalde tekst beschrijft Meredith de eerste verliefdheid van een jongeman, Richard, en hij tuigt haar op, in een ware baaierd van woorden, met de attributen die wij allen kennen: zengende hartstocht, aan frenesie grenzende vertwijfeling, onredelijke eisen van soevereiniteit, van exclusiviteit en, ja, wreedheid; maar ook: adeldom.

Is Richard een dwingeland? Geenszins! De sterkste partij is zonder twijfel Lucy, het voorwerp van zijn passie. Met de vrouwelijke wapenen van tederheid, begrip, zachtmoedigheid en realisme brengt zij hem tot het inzicht dat zijn voorstellingen onwerkelijk en zijn verwijten huichelachtig zijn, met de slotsom dat hij als in een hymne uitroept: Oh what noble creatures women are!

Ik vind dat prachtig proza. Ik kan er geen doktersroman in zien en ik vind Lucy ook allesbehalve schaapachtig. (Ik moest denken aan Schopenhauers uitspraak: Der Mann erlangt die Reife seiner Vernunft und Geisteskräfte kaum vor dem acht und zwanzigsten Jahre; das Weib mit dem achtzehnten). Meredith werd zeer bewonderd door Doris Lessing, toch geen gering talent, Nobelprijs 2007.

Maar het zijn allemaal slechts meningen tegenover meningen. Iedereen beleeft het grote avontuur van het lezen op eigen wijze. Maar goed ook, want dat houdt de muziek in het leven.

Geen opmerkingen: