Woorden...

Woorden... Ik kan er niet genoeg van krijgen. 
In mijn jonge jaren hoorde je nooit het woord 'ontiegelijk'; ik heb het altijd voor iets uit het subtaaltje van een subcultuurtje uit de jaren '70 gehouden. Wie schetst mijn verbazing, toen ik in het korte verhaal 'Rosaura Salontis' uit de in 1947 verschenen bundel 'Bij gaslicht' van Ferdinand Bordewijk las over een wanstaltige meneer die op kermissen als curiositeit werd getoond, omdat hij 'ontieg' vet was; de betekenis blijkt 'smerig' te zijn.
Bij Bordewijk zit je goed voor dit soort zaken. Zo las ik ooit (elders) bij hem 'pullebroer' (drinker, zuipschuit) en 'pagadet' (behaagzieke vrouw; eigenlijk: sierduif.)
In de al genoemde bundel heeft hij het ook over een onguurling'. Ja, die woorden met het voorvoegsel 'on'... We weten allemaal wat een onguur sujet is; maar is een ideale schoonzoon een guur sujet? Heb je behalve onnozele luitjes ook nozele? Zeker, in sommige dialecten; de betekenis is hetzelfde, 'onnozel' komt daar niet voor. En kom je ook mensen tegen met een stuimige inborst?
'Woorden... deze kostbare vaten.' Dit is een uitspraak van Aurelius Augustinus. Deze in 354 geboren Berber werd in Rome opgeleid tot 'rhetor', letterlijk: redenaar, maar in feite iemand die meesterlijk met taal kon omgaan. Na een losbandige jeugd bekeerde hij zich tot het christendom, werd priester, theoloog, wijsgeer en bisschop van Hippo in Noord-Afrika, waar hij op 28 augustus 430 de marteldood stierf.
Men hoeft niet gelovig te zijn om Augustinus geboeid te lezen. Ontwikkelde ketters, scheurmakers, godloochenaars, agnosten, deïsten en niksisten huldigen in hem een van de knapste denkers en schrijvers der mensheid. Vooral zijn 'Belijdenissen', deels te beschouwen als zijn autobiografie, hebben altijd een grote schare lezers getrokken. 
Augustinus, die in de rooms-katholieke kerk te boek staat als kerkleraar en kerkvader, was ook een magistraal prediker. Hij moet zo'n zesduizend sermoenen hebben afgestoken; ongeveer zeshonderd zijn er bewaard. Toevallig las ik vanochtend op het internet een citaat. Natuurlijk moeten wij Christus navolgen, preekte Augustinus, maar dit houdt niet in dat wij ons bloed behoren te vergieten. In het huis van de Heer is naast de rozen van de martelaren plaats voor de lelies van de maagden, de klimop van de gehuwden en de viooltjes van de weduwen.
Tip: 'Augustinus de zielzorger' van Frits van der Meer is een naar inhoud en stijl prachtig werk.
Afbeelding: Augustinus op een schilderij van de Italiaan Benozzo Gozzoli (15e eeuw.)