67 jaar geleden woedden tussen de Belgische grens en de noordelijke Rijnoever zeer felle gevechten, die de geschiedenis zijn ingegaan als de Slag om Arnhem. Ik herinner me het begin, op zondag 17 september, nog heel goed: omhoog kijkend over de boerderij van Van der Heijden zag ik een zwerm parachutes neerdalen. Later begreep ik dat dit Amerikanen waren die ten noorden van Eindhoven waren afgeworpen om als een van de springplanken voor het XXXe Britse legercorps te dienen.
Het plan voor 'Market-Garden', zoals de codenaam voor de operatie luidde, kwam uit de koker van veldmaarschalk Bernard Montgomery. Het was gedurfd, het was zelfs briljant, op papier; het had maar één schaduwzijde: het kon niet slagen. Er zijn wel een stuk of tien oorzaken voor het debacle op te sommen, maar ik houd erop dat de belangrijkste even oud is als de geschiedenis van de oorlogvoering: onderschatting van de vijand. Onder de Britten ging het verhaal dat Nederland nog slechts werd verdedigd door Duitse 'oren- en maagbataillons', te weten: kneusjes die leden aan een maagzweer of otitis. Het tegendeel bleek het geval. Ik hoorde ooit een Engelse generaal op de buis over de Duitse officieren zeggen: 'Het waren eersteklas vakmensen; bij hen vergeleken waren wij slechts een hoop 'bloody' amateurs.'
Menigeen zal 'A Bridge too Far', het epos van Richard Attenborough, hebben gezien. Ik ben er niet weg van, vind het te episodisch. Veel indrukwekkender vind ik 'Theirs is the Glory', een jaar na de oorlog in het verwoeste Oosterbeek gedraaid door de uit Ulster afkomstige Brian Desmond Hurst, een leerling van de grote John Ford. Aan deze film (zwart-wit, duur 82 minuten) komen geen beroepsacteurs te pas; alle rollen worden gspeeld door militairen die twee jaar eerder bij Arnhem hadden gevochten, en door Nederlandse burgers.
'Theirs is the Glory' kan gratis -- en legaal -- worden nedergeladen via http://www.archive.org/details/TheirsIsTheGlory1946
Geen opmerkingen:
Een reactie posten