Nabrander over Greene

Is The Tenth Man werkelijk, zoals de schrijver zelf vindt, aanzienlijk beter dan The Third Man? Ik voor mij durf daar geen antwoord op te geven; het eerste is nooit verfilmd, van het tweede heb ik het boek nooit gelezen en ik kan mij niet losmaken van de beklemmende zwart-wit beelden die Carol Reed in 1949 heeft geschoten van het onder- en bovengrondse Wenen, dat nog de sporen van de geallieerde bombardementen droeg; en dan die acteurs: Joseph Cotten, Trevor Howard, Alida Valli, Orson Welles vooral!

Nobody to Blame heeft Greene in 1958 omgewerkt tot Our Man in Havana -- simplified but not, I think, necessarily improved, stelt hij. En daar ben ik het helemaal mee eens: de oude schets is stukken geestiger dan de roman. (Our Man in Havana is in 1959 ook verfilmd, eveneens door Carol Reed, met in de hoofdrollen Alec Guinness, Maureen O'Hara en Burl Ives).

Met dit boek dreigde het overigens ook raar te lopen. MI5, het bureau Interne Veiligheid van de Britse geheime dienst, wilde dat zijn zusterorganisatie MI6, de dienst Externe Veiligheid, de roman zou laten verbieden en de schrijver een proces aandoen wegens overtreding van de Official Secrets Act. 'Zeker omdat ik had geschreven over het gebruik van vogelstront als geheime inkt,' schamperde Greene. Het hoofd van MI6 had meer gevoel voor humor dan zijn collega en vond de suggestie belachelijk.

Foto: Scène uit de film The Third Man. Harry Lime (Orson Welles) wordt achtervolgd in de riolen van Wenen.